Tết về giữa đại dịch
HOÀNG NGUYÊN
Hình như nhân loại luôn đối diện với những hiểm họa của đại dịch, thế kỷ nào cũng có từ một đến vài trận dịch lớn. Chỉ tính từ giữa thế kỷ thứ XIV trở đi thì nhân loại đã phải trải qua 5 đại dịch chết người hàng loạt. Thế giới càng văn minh, các phương tiện giao thông xuyên quốc gia, xuyên lục địa càng hiện đại; việc đi lại, giao lưu diễn ra càng thuận lợi, sôi động thì các bệnh hay lây cũng theo chân người càng lan nhanh ra toàn thế giới trở thành đại dịch và cứ trận dịch sau lây lan nhanh hơn trận dịch trước.
Vào năm 1347 bệnh dịch hạch mà thế giới gọi là cái chết đen bùng phát đã giết chết khoảng 50 triệu người, có tài liệu cho là từ 75 đến 200 triệu người. Bọ chét ký sinh trên chuột mang mầm bệnh theo chân thủy thủ lên các con tàu đi từ Á cập vào các bến cảng châu Âu lên bờ rồi nhanh chóng truyền bệnh ra toàn châu lục và tiếp tục lan đi toàn thế giới. Những vết lở loét của người bệnh khi chết đen thẫm người ta gọi là cái chết đen.
Tiếp theo là bệnh đậu mùa kéo dài từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVII cũng giết chết hàng chục triệu người, trong đó người ta ước tính dịch đã cướp đi 90% dân số châu Mỹ thời đó. Một số hoàng đế, nữ hoàng của các nước Anh, Nga, Pháp… ở châu Âu cũng không thoát khỏi cái chết do dịch đậu mùa gây ra.
Vào đầu thế kỷ XIX dịch tả bùng phát ở Ấn Độ làm cho hàng triệu người chết, rồi lan truyền một cách nhanh chóng ra khắp các châu lục.
Năm 1918 của thế kỷ XX xuất hiện đại dịch cúm Tây Ban Nha làm 50 triệu người chết. Thực ra dịch cúm này xuất hiện đầu tiên ở châu Âu, Hoa Kỳ và cả châu Á rồi lan ra thế giới nhưng thời đó đang chiến tranh thế giới lần thứ nhất, các Chính phủ cấm báo chí đưa tin vì sợ ảnh hưởng đến tinh thần binh lính và dân chúng. Chỉ riêng Tây Ban Nha là không cấm nên báo chí tự do đưa tin, viết bài bình luận, phân tích từ đó cái tên Tây Ban Nha xuất hiện thường xuyên với dịch cúm trên truyền thông và người ta gọi là dịch cúm Tây Ban Nha.
Những trận dịch trong lịch sử không chỉ chừng đó, mà còn rất nhiều và đều hết sức nghiêm trọng, người chết, kinh tế đình đốn, cuộc sống loài người vô cùng khốn khó, có những đại dịch bùng phát tái đi tái lại kéo dài hàng thế kỷ. Có những trận dịch xuất hiện hàng chục năm mới có thuốc chữa, cách chữa hoặc mới có vaccin ngừa dịch. Nhưng cuối cùng thì nhân loại cũng đã chiến thắng, chấm dứt dịch hoặc biến nó thành những căn bệnh thông thường dễ điều trị, dễ vượt qua… Ngày nay, đại dịch Covid-19 cũng hết sức nghiêm trọng và nguy hiểm, chỉ tính từ cuối năm 2019 đến tháng 10-2021, trên thế giới đã có gần 250 triệu người nhiễm Covid-19 và trên 5 triệu ngưởi tử vong. Ở Việt Nam số người nhiễm đã vượt trên con số 1,5 triệu và số tử vong đã vượt trên 30 ngàn người. Khác với các lần đại dịch trước, con covid gây bệnh lần này liên tục biến thể tạo nên những thể mới lây lan nhanh hơn và nguy hiểm hơn… Như thách thức, như đấu trí với nhân loại hiện đại. Khởi đầu dịch đã làm cho các Chính phủ và người dân cả thế giới lúng túng, lo lắng thậm chí hoảng hốt. Đã có những ngày đầu khủng hoảng khẩu trang, khủng hoảng nước sát khuẩn, lương thực thực phẩm ở các siêu thị bị vét sạch, thậm chí tranh nhau mua làm khan hiếm hàng tiêu dùng… Thế nhưng nền y học tân tiến ngày nay đã kịp thời sản xuất ra vacxin chỉ sau một năm xuất hiện dịch và sau đó người ta cũng đã nghiên cứu ra thuốc chữa. Theo một số thông tin của các nhà khoa học thì đại dịch lần này có thể sẽ kết thúc trong một vài năm tới. Hy vọng nhân loại sẽ lại chiến thắng và thắng nhanh chỉ trong vòng chưa tới 10 năm chứ không kéo dài đến hàng thế kỷ như các trận dịch ngày xưa.
Tết sắp đến rồi, nhớ những năm xưa chưa có dịch và mặc dù có giặc đi nữa thì dân ta từ Nam chí Bắc vẫn nao nức chuẩn bị đón Tết trong không khí tưng bừng, sôi động giống như làm cả năm để dồn hết cho mấy ngày Tết vậy. Người Việt đón Tết không chỉ ở đô thị, ở làng quê yên bình mà người ta còn đón Tết rộn ràng ngay trên chiến trường, ngoài mặt trận... Cái Tết truyền thống của người Việt thiêng liêng đến vậy. Thế mà năm nay, giờ này Tết đã về gần đến ngõ rồi mà hằng ngày vẫn trên 10.000 f0 mới, vẫn trên dưới 200 trăm ca tử vong và nhiều ổ dịch mới xuất hiện. Biến thể Omicron, đã xâm nhập vào trên 100 quốc gia và vùng lãnh thổ, một biến thể có sức lây lan nhanh hơn 70 lần biến thể Delta trước đó, mọi người đang lo lắng không biết khi nào nó xâm nhập vào nước ta Trẻ em vẫn chưa đến trường; nhiều cửa hàng dịch vụ vừa mở ra đã vội đóng lại vì có f0 ghé qua hoặc vì có lệnh mới; các phương tiện giao thông công cộng như tàu, xe, máy bay vẫn hoạt động thưa thớt cầm chừng; các cơ sở sản xuất hàng Tết lắng nghe thị trường một cách dè dặt; nhiều đám cưới hoãn mấy lần vẫn chưa tổ chức được; nhiều đám tang diễn ra lặng lẽ thiếu người thân, bạn bè đưa tiễn; người lớn tuổi hoặc có bệnh nền vẫn chưa dám ra đường, mọi người nơm nớp lo mình có thể sẽ trở thành F0 bất cứ lúc nào. Những năm xưa không có dịch thì giờ này hoa cảnh đã được trưng bày rực rỡ dọc các con phố cho đông đảo khách yêu hoa dạo ngắm, chụp hình hoặc mua về trưng trong phòng khách, nay vẫn im lìm, hoặc rải rác, thấp thỏm. Quần áo, bánh trái đã bày bán ngồn ngộn ở các siêu thị, ở các chợ lớn nhỏ từ thành thị đến thôn quê, người mua kẻ bán nhộn nhịp, nay đang buồn vắng của cảnh chợ chiều. Vì không đến trường mà phải học online và ít được ra khỏi nhà nên trẻ em không mặc áo mới không đi giày đẹp. Tình hình này kéo dài thì Tết này chắc không còn thấy cảnh khách chơi xuân lũ lượt trên đường, nhộn nhịp ở các chùa, nhà thờ… Và nhà ai chơi Tết nhà nấy không mấy ai đến nhà thăm nhau chúc mừng năm mới. Có lẽ cũng lại chúc nhau qua online, tin nhắn, zalo, viber, messenger hoặc khoe hình lên facebook. Đúng là thời đại kỹ thuật số được phát huy tối đa trong mùa đại dịch. Làm việc online, họp online, học online, mua bán online, vui Tết online và đến những cặp tình nhân cũng chỉ hôn nhau online mà thưa vắng những cuộc hẹn hò.
Chính quyền đã làm đủ cách để chống dịch, hết đóng rồi mở, từ cách ly tập trung đến cách ly tại nhà, từ gom tất cả F0 vào bệnh viện đến chữa F0 tại nhà, từ y tế công còng lưng gánh vác đến phát huy y tế tư cùng tham gia phòng chống dịch, từ xét nghiệm thần tốc đại trà đến chỉ xét nghiệm những trường hợp cần thiết. Từ thực hiện zero covid đến chấp nhận sống chung với covid, để kinh tế không suy sụp. Đó là cách mà hầu như cả thế giới đang thực hiện… Có lẽ thành công hơn hết là việc thực hiện tốt ngoại giao vaccin và tích cực chích ngừa để nhanh chóng phủ rộng vaccin, về phía người dân cũng đã có ý thức và kiến thức phòng ngừa cũng như chữa bệnh khi bị vướn phải F0.
Xuân về, Tết đến nhưng đại dịch chưa tan, mọi người đón xuân trong lo lắng, cảnh giác. Những ngày tháng đóng cửa cách ly, người dân ở thành phố nhất là những thành phố lớn có cảm giác bị ngột ngạt, bí bách nên khi mở cửa hoạt động du lịch trở lại lớp trẻ có xu hướng bung ra bay nhảy đi khắp nơi, tập trung vui chơi đông người tạo nên nguy cơ lây nhiễm cao. Đi du lịch, đi làm ăn, đi học tập… là cần thiết lắm nhưng lúc này chúng ta hãy luôn nhắc nhở nhau phải tuân thủ, hãy thực hiện nghiêm túc quy định 5k và tự chăm sóc tốt sức khỏe của mình. Có sức khỏe cường tráng, gìn giữ môi trường sống luôn thoáng đãng, trong lành và học thêm cách dùng những món thuốc nam truyền thống của dân tộc có tác dụng ngừa virus, chống cúm có lẽ cũng sẽ giảm đi nguy cơ lây lan dịch bệnh đang có chiều hướng phát triển trở lại.
Khó khăn và nguy hiểm vẫn đang ở quanh ta nhưng chắc chắn con người sẽ chiến thắng dịch bệnh. Thương con trâu của năm cũ cần cù, siêng năng nhưng chậm chạp và vất vả quá. Hy vọng năm mới với sức vóc dũng mãnh và nhanh nhẹn của kẻ săn mồi, con cọp sẽ cùng chúng ta dẹp tan đại dịch của thế kỷ này./.
