Tết về từ gian bếp của mẹ…

TRẦN THỊ THẮM (Bình Định)

Tết sẽ không còn trọn vẹn nếu thiếu đi hương vị của những món ăn cổ truyền. Trong cái se lạnh của ngày cuối năm, còn gì hạnh phúc hơn khi cả gia đình được tề tựu đông đủ, ngồi quây quần bên bếp lửa thân thương.

Năm nào cũng vậy, cứ tầm hai mươi tháng chạp, mẹ lại lục đục dọn dẹp nhà cửa để đón chào năm mới. Căn bếp được mẹ chọn là nơi để làm sạch đầu tiên. Mẹ lau dọn, kỳ cọ từng chiếc nồi, cái rổ, chén bát cho thật sạch, quét dọn mái ngói đen kịt khói than, tro trấu, sắp xếp lại cái củi gỗ đồ đạc lỉnh kỉnh. Mẹ đã khéo léo vén vun tổ ấm, giữ lửa gia đình bằng gian bếp nhỏ với vô vàn những món ăn ngon. Để mỗi lần xa nhà, tôi vẫn không quên được hình ảnh của mẹ ngồi bên gian bếp ấm. Mẹ hay bảo với các con rằng căn bếp chính là trái tim của mỗi ngôi nhà. Từ căn bếp, mẹ trao gửi ân tình, nêm nếm gia vị yêu thương bằng cả tấm lòng thơm thảo, thắp lên ngọn lửa tình thân.

Chẳng có ngày vui nào của cả nhà lại thiếu vắng hình bóng của căn bếp nhỏ, nhất là vào những ngày giáp Tết. Cuối năm, tôi hay chở mẹ đi chợ sắm Tết. Mẹ mua những thứ gia vị, mắm muối, nguyên liệu để làm bánh, mứt. Với sự khéo léo của mẹ, những chiếc bánh in, bánh thuẫn được ra đời hòa cùng mùi cay nồng của mứt gừng, mùi béo ngậy của mứt dừa tràn trề, thơm ngát. Căn bếp nhỏ đơn sơ đã thức cùng mẹ bao đêm để làm ra những món ăn ngon cổ truyền đón Tết. Những giọt mồ hôi của mẹ quyện vào bao luyến thương chẳng thể nào nói hết thành lời.

Tôi nhớ những năm còn trọ học ở phố, khi được nhà trường cho nghỉ Tết, tôi thường bắt ngay chuyến xe sớm nhất để về quê. Ngồi trên xe, lòng háo hức như đứa trẻ thơ được mẹ may cho tấm áo mới. Lòng tôi hồi hộp, xen lẫn vui sướng khi không lâu nữa tôi lại được trở về với gia đình, về với tổ ấm yêu thương. Vừa đặt chân xuống mảnh đất nơi đã sinh ra tôi, một làn khói bếp nhè nhẹ bay trong sớm mai làm lòng tôi thổn thức. Tôi nhận ra đó là làn khói bếp cay cay từ gian bếp thân thương, và hình dung dáng mẹ đang tảo tần giữa ánh nắng đầu ngày rọi qua ô cửa. Tôi thầm biết ơn mẹ, biết ơn gian bếp nghĩa tình đã cùng mẹ nuôi tôi lớn khôn trưởng thành.

Trong những chuyến về quê ăn Tết của đàn con, bao giờ mẹ cũng là người sốt sắng nhất. Mẹ dậy sớm đi chợ, mua thật nhiều đồ ngon về nhà, lom khom xào nấu những món ăn yêu thích của đàn con. Dù chúng tôi đã được ăn ở nhiều hàng quán nơi phố xá nhộn nhịp, nhưng không đâu ngon bằng cơm nhà mẹ nấu.

Ngày ba mươi Tết rộn rã niềm vui với tiếng củi lửa tí tách hòa cùng tiếng cười nói vui vẻ, trong đêm cả nhà ngồi quanh nồi bánh tét nghi ngút khói. Để có được những đòn bánh tét thơm ngon, mềm dẻo, cả nhà tôi mỗi người một tay. Mẹ đảm nhận khâu xào trộn nhân bánh, vo nếp, cha vót tre, chẻ lạt, còn việc chuẩn bị lá chuối do mấy chị em tôi làm. Bắt đầu gói bánh, mẹ khéo léo, tỉ mỉ sắp đều hai lớp lá chuối ra chiếc nia, rồi trải gạo nếp lên thành hình chữ nhật tròn ở hai đầu, sau đó cho nhân và thịt ba chỉ vào giữa. Mẹ bảo rằng gói bánh phải đều tay, vừa đủ chặt mà không quá lỏng, chỉ cần một chút sơ hở là nếp sẽ bị bong ra khỏi lớp lá chuối. Cả nhà vừa gói bánh vừa ôn lại chuyện cũ đã qua, niềm hạnh phúc ánh lên qua nụ cười mãn nguyện. Dường như bao nỗi buồn của năm cũ dần tan biến đi, chỉ còn lại niềm hạnh phúc để chào đón một năm mới với bao điều tốt đẹp.

Vào ngày Tết, những món ăn ngon truyền thống được mẹ chuẩn bị rất chu đáo. Khi trời còn chưa tỏ mặt người, mẹ đã dậy từ sớm. Mẹ cặm cụi xào nấu bằng bếp củi, bếp than, dâng lên bàn thờ tổ tiên những món ăn ngon, tròn vị. Mâm cỗ cúng tất niên có canh khổ qua nhồi thịt, nem rán, gà luộc, thịt heo kho trứng,… món nào cũng hấp dẫn, tràn đầy hương thơm. Bàn tay mẹ vun vén những ngày Tết sao cho trọn vẹn, với ước mong cả nhà được thịnh vượng, no ấm. Vì vậy mà đôi lúc Tết cũng làm cho mẹ thêm vất vả. Có khi nấu xong mâm cơm cũng là lúc mẹ mệt nhoài, ăn cũng mất ngon… Những lúc ấy, tôi ước gì có thể san sẻ với mẹ nhiều hơn để Tết thêm trọn vẹn.                                  

Mẹ đã vất vả cả đời vì đàn con. Lòng tôi thấy thương mẹ thật nhiều, chỉ mong trong mấy ngày Tết, mẹ bớt nhọc nhằn để dành thời gian vui cùng con cháu. Vì lẽ ấy nên Tết năm nay, mấy chị em tôi quyết định sẽ thay mẹ vào bếp để nấu nướng. Với tôi, những ngày Tết sẽ thật sự có ý nghĩa khi mẹ được thảnh thơi mà những bữa cơm nhà vẫn luôn đầy đủ, vẹn tròn tình thân. Nhìn những vạt khói ấm la đà trên mái ngói, tôi nhận ra Tết đã về từ gian bếp của mẹ…/.