Về tác giả
Nhà văn Devorah Baron
Devorah Baron sinh ngày 4 tháng 12 năm 1887, tại Belarus. Truyện ngắn đầu tiên của bà viết bằng tiếng Yiddish, in năm 1905. Năm 1910 bà di cư đến Palestine, tại đó bà viết văn vừa bằng tiếng Yiddish vừa bằng tiếng Hebrew. Baron là nhà văn nữ Hebrew hiện đại đầu tiên. Bà viết khoảng 80 truyện ngắn, một tiểu thuyết ngắn tựa là Exiles (Lưu đày), ngoài ra bà còn dịch nhiều truyện ngắn sang tiếng Hebrew hiện đại. Bà mất ở Tel Aviv năm 1956.
“Parting - Chia tay”, lần đầu tiên được in bằng tiếng Hebrew năm 1941, nội dung xoay quanh phong tục của người Do Thái và theo luật đạo, là khi một người đàn ông qua đời, thì em anh ta sẽ lấy chị dâu vợ của anh mình để giúp đỡ người phụ nữ. Tuy nhiên về sau này, khi luật pháp quy định chế độ một vợ một chồng, thì người phụ nữ không thể làm giấy kết hôn với người chồng khác khi chồng mình chết đi. Vì vậy, người phụ nữ buộc phải ly dị với người chồng chết của họ. Truyện “Parting” được dịch từ tiếng Hebrew sang tiếng Anh bởi Tsipi Keller.
Chia tay
DEVORAH BARON
… Lúc ấy mặt trời bắt đầu lặn. Mặt trời chiếu những tia nắng cuối cùng vào cửa sổ phòng người đàn ông bệnh vô phương cứu chữa. Những tia nắng chiếu qua tấm rèm lưới mắt cáo, và những đốm nắng vàng đậu trên bức tường gần giường…
Gian phòng vẫn tịch lặng.
Người đàn ông bệnh nằm ngửa trên giường, thở một cách khó khăn, chốc chốc lại ho và phát ra một tiếng thở dài nặng nề. Thỉnh thoảng ông ta mở mắt một chút và thấy mặt trời đang lặn… thấy người vợ đang đau buồn của ông…
***
Thời gian dần trôi.
Những đốm sáng trên tường giảm dần.
Hơi thở của người đàn ông nằm liệt giường sầu thảm hơn.
Và khuôn mặt của người thiếu phụ tái hơn
***
- Ông ấy đến!... Người hàng xóm kế bên nhà kêu lên khi một người đàn ông bước vào gian phòng.
- Ai?
- Ông giáo sĩ… và người chép văn bản nữa.
… Vào lúc đó, những đốm nắng trên tường bắt đầu rung rung, và một số đốm nắng cùng biến mất…
Người bệnh lại ho, khạc ra mấy giọt máu.
Thiếu phụ trẻ rùng mình, lại khóc, những hạt nước mắt lớn trào ra từ mắt nàng…
Người giáo sĩ bước vào, theo sau là người chép văn bản.
Những người chứng, cũng bước vào nhà…
Khuôn mặt người giáo sĩ vàng vọt.
Mũi của người chép văn bản hơi đỏ đỏ…
Ông giáo sĩ ngồi gần giường người bệnh, thở dài.
Người chép văn bản tằng hắng giọng….
Lúc ấy người bệnh mở mắt.
- Ông thấy thế nào, Reb Haim. - Ông giáo sĩ hỏi.
Người bệnh vô phương cứu chữa không trả lời. Ông nhìn nàng… vợ của ông…
- Dạ… thành thật mà nói, - người chép văn bản góp lời: - Ông sẽ sống, ha! Chúng ta sẽ uống l’haim! Việc này chỉ là nghi thức…
Một lần nữa, người đàn ông nhìn vợ.
- Reb Haim. - Ông giáo sĩ lại nói, hai giọt nước mắt ngân ngấn trong đôi mắt hiền từ của ông - đừng tuyệt vọng, Reb Haim, hãy hy vọng nơi Thượng đế! Nhất định Người sẽ cho ông một phương thuốc… chuyện đó xảy ra mỗi ngày… ông sẽ sống, theo ý Người, và cưới vợ một lần nữa… Đây chỉ là nghi thức hiện thời chỉ để chúc may mắn, không có gì hơn…
- Đúng vậy, đúng vậy, - người viết thuê xác nhận, xoa hai bàn tay vào nhau, - xảy ra mỗi ngày… Chính tôi đã viết vô số bản gets…(1) rồi sau đó người bệnh hết bệnh, rời khỏi giường bệnh, và bây giờ thì họ khỏe mạnh lắm và cứng cỏi, thật vậy, như đá… Không chỉ thế, bây giờ họ cũng là những người cha, của những đứa con, chúc may mắn, chỉ để chúc may mắn, thế thôi.
Đôi mắt người đàn ông sáng lên một chút, một tia hy vọng lóe lên trong chúng…
Đôi gò má của người thiếu phụ hồng hồng… trong tim nàng, cũng có một tia hy vọng lóe lên…
Trên bức tường, còn một vài đốm nắng…
Mặt trời vẫn chưa lặn hẳn.
- Mọi thứ sẵn sàng chưa? - Ông giáo sĩ hỏi người chép văn bản.
- Mọi thứ sẵn sàng. - Người chép văn bản đáp, sửa lại mắt kính trên mũi ông ta.
***
- Bà trẻ! - Ông giáo sĩ nói bằng giọng thì thầm - xin mời đến đây…
- Các người chứng! Đến lúc rồi. - Người chép văn bản kêu.
***
Người đàn ông đang hấp hối nắm tờ get trong tay… Trong ngực ông có tiếng sôi sùng sục, và tay ông bắt đầu run. Đôi bàn tay của thiếu phụ, đưa ra để nhận tờ get, cũng run run, và tiếng đập của tim nàng có thể nghe được… Những đốm nắng trên tường bắt đầu chập chờn…
- Với tờ get này… - Ông giáo sĩ tuyên bố…
- Với tờ g-g-et-et này… - Người bệnh nói ấp úng…
- Từ bây giờ bà được phép lấy bất kỳ người đàn ông nào. - Ông giáo sĩ kết thúc.
- Được phép lấy… bất… kỳ… ngừ.. ơ.. i… - Người đàn ông đang hấp hối nói.
***
- Bà trẻ! - Người chép văn bản nói, - từ giờ trở đi, bà không được ở chung cùng một mái nhà với chồng bà… Bà đã ly dị… Bà phải rời đi…
Và người đàn ông mở mắt nhìn vợ ông ta lần cuối cùng… Với tờ… Nàng rời gót… và ông phân ly với nàng…
***
Căn phòng gần như tối hẳn. Hai đốm nắng vẫn còn chập chờn trên tường.
Đôi mắt của người đàn ông mở hé, và hai giọt nước mắt lấp lóang trong chúng.
… Và rồi… một cơn khò khè dễ sợ nổi lên…
Người đàn ông đang hấp hối mở mắt… rồi nhắm lại… vĩnh viễn…
Ông ra đi từ bỏ cuộc đời này.
Vào đúng lúc đó, hai đốm nắng cuối cùng trên tường mờ đi.
Mặt trời đã lặn… Mặt trời, cũng ra đi…
Và trời đã tối./.
VÕ HOÀNG MINH (Bình Thuận)
(Dịch từ “Parting”)
________________
(1) get: Giấy ly hôn
