Ly dị! Hai chữ này không quá lạ khi nó xảy ra với một gia đình nào đó nhưng với vợ chồng ông Thuận bà Liễu lại khiến người ta xầm xì mãi. Vì gia đình họ giàu có, công việc của ông Thuận đang trên đường hốt bạc. Bà Liễu thì xinh đẹp dù đã gần năm mươi tuổi. Họ có một trai, một gái ngoan ngoãn, không đua đòi như một số gia đình dư thừa vật chất khác. Vậy mà gia đình họ đã tan vỡ. Mới đầu dư luận tò mò, không hiểu nhưng rồi sự gì trên đời cũng khó giữ kín. Thì ra, họ cũng như nhiều gia đình khác. Cũng có những hỷ nộ ái ố thường tình, khác là nhà nào khéo che đậy thì người ngoài không biết, thế thôi.

Trên chuyến bay có đoàn văn nghệ sĩ tham gia Trại sáng tác Đại Lải ồn ào không ngớt. Lâu lắm rồi, đoàn văn nghệ sĩ miền Nam mới có dịp đi thực tế sáng tác tại miền Bắc nên ai nấy rất háo hức, riêng ông Bắc nét mặt luôn ưu tư. Ông chỉ mong sớm có mặt tại Vĩnh Phúc để tìm đến gia đình người đại đội trưởng của mình, thắp cho anh một nén nhang như ước nguyện cuối cùng của anh ấy khi cận kề cái chết. Gần nửa thế kỷ đã đi qua, nhiều lần ông lên lịch cho chuyến đi Vĩnh Phúc nhưng mọi tính toán cứ thay đổi, ông vẫn chưa thể thực hiện. Bước vào cái tuổi gần đất xa trời, tự hứa với lòng sẽ quyết tâm đi một chuyến nếu không sẽ không còn cơ hội bởi tuổi tác. Thời gian không chờ ông nữa, bước chân của ông đã chậm, đầu óc khi nhớ khi quên, vượt hai ngàn cây số một mình là chuyện không dễ. Thế rồi niềm vui bất chợt đến. Ngày cầm giấy mời đi dự Trại sáng tác phía Bắc, ông như trẻ lại, thấp thỏm chờ tới ngày lên đường. Mở chiếc rương cũ, ngắm tấm hình đen trắng của đại đội trưởng đã vàng ố theo thời gian, nỗi day dứt lại dâng đầy, miệng ông thì thầm: “Anh ơi, em sẽ về với anh”...

Từ xưa đến nay, phụ nữ bao giờ cũng là lực lượng quan trọng và đông đảo trong đội ngũ những người lao động tạo dựng nên xã hội. Nếu gia đình được coi là tế bào của xã hội thì người phụ nữ được coi là hạt nhân của tế bào này. Vượt qua những hạn chế về học thức, nhiều phụ nữ người dân tộc thiểu số Tây Nguyên ở Lâm Đồng theo chế độ mẫu hệ đã tự tin vươn lên, khẳng định khả năng, giữ vai trò trọng yếu trong việc sáng tạo, giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc. Họ có tính quyết định mọi việc trong gia đình, dòng họ. Dọc theo chiều dài của tỉnh, nơi đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp những tấm gương người phụ nữ dân tộc thiểu số Tây Nguyên làm kinh tế giỏi, đưa gia đình từ chỗ nghèo khó đến thoát nghèo. Họ trở thành tấm gương sáng, những hộ giàu tiêu biểu của làng, thôn trong phong trào xây dựng Nông thôn mới, góp phần thực hiện hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng cuộc sống ngày càng ấm no trên địa bàn tỉnh.

Năm mươi năm trước, tôi theo bước chân anh bộ đội tiến về thị xã Đà Lạt, làm nên cuộc tổng tiến công và nổi dậy thần kỳ. Những cánh rừng dầu, rừng thông lưa thưa che chở cho đoàn quân đi xuyên qua các buôn Pi Ông Tô, Bờ Xua, Nam Ban hoang tàn đổ nát. Địch tháo chạy, chúng lùa hết đồng bào vào khu tập trung để dễ bề kiểm soát. Tôi trở lại con đường này và chứng kiến biết bao điều đổi thay mới mẻ. Con đường 725B dài 22km chạy xuyên qua ba xã Đạ Đờn, Phi Tô, Nam Hà và thị trấn Nam Ban, đã được Nhà nước đầu tư, nâng cấp, mở rộng kinh phí lên đến 125 tỷ đồng. Dừng chân ở xã Nam Hà (Nam Ban - Lâm Hà) là một xã vùng kinh tế mới, được tách ra từ thị trấn Nam Ban. Với diện tích tự nhiên 2.345ha, đất sản xuất 1.850ha, trong đó cà phê là cây trồng chủ lực chiếm 1.500ha, phần diện tích còn lại bà con trồng cây dâu tằm và rau, hoa.  

Được người đến hỏi thăm về thời xa vắng, vị cao tuổi ở xã Gia Viễn vui vẻ hẳn lên tự tay pha bình trà mới, tiếp chuyện nhiệt tình. Ông tên Vũ văn An 85 tuổi, ông kể “Bây giờ chú thấy Đạ Tẻh là phố thị sầm uất các cháu mặc áo đẹp, xe máy sang trọng, chứ vào năm 1986 chúng tôi từ Gia Viễn, Ninh Bình đi kinh tế mới vào đây vất lắm. Ngày ấy là rừng hoang, đói kém, bệnh tật tưởng chừng như không trụ nổi, dần dần khá hơn trở thành quê hương thứ hai của bà con xa xứ. Người Việt mình có nếp văn hóa làng xã nên đi đâu cũng mang theo hình bóng quê nhà rồi đặt tên nơi mới như xã Gia Viễn, Hà Đông, An Nhơn, Đức Phổ, Phù Mỹ… Lúc gian khổ ấy, nhiều người bệnh nặng chấp nhận về với đất một cách tự nguyện, vì không đủ tiền chạy chữa”.

Đã mấy chục năm về lại, trong ông vùng đất này lúc nào cũng mới, nó mới như ngày ông đến, ông đi rồi ông lại về. Về trong vòng tay ấm áp của tình đất, tình người mà ông luôn tri ân đã mấy chục năm qua và Nam Ban đã trở thành vùng đất tình người trong ông.

Nam Ban là thủ phủ của Vùng Kinh tế mới Hà Nội tại Lâm Đồng một thuở. Trong tâm thức của nhiều người, Nam Ban là vùng đất dữ. “Kinh sợ”. Bởi vùng đất này người ta từng đồn rằng có cả gần 100 “tội phạm nguy hiểm” từ thủ đô “di lý” vào, bởi đây là vùng “rừng thiêng nước độc”, vì nhiều lần bị lực lượng Fulro đột kích gây rối, vì không ai hiểu về vùng đất này, bằng chính những người trong cuộc...

Lâm Hà là huyện mới của tỉnh Lâm Đồng hơn ba mươi năm trước, được hình thành bởi một mối lương duyên tuyệt vời giữa cư dân thủ đô với miền đất Nam Tây Nguyên. Chỉ trong vòng mười năm, từ 1976 đến 1986 người Hà Nội đi xây dựng vùng kinh tế mới đã lập nên kỳ tích, họ đã biến một vùng đồi núi hoang sơ bạt ngàn cỏ tranh, thú dữ xa xôi trở thành một vùng quê tốt tươi, trù phú. Khi vùng kinh tế mới kết thúc nhiệm vụ, Hà Nội chuyển giao một phần máu thịt của mình cho Lâm Đồng và huyện Lâm Hà đã ra đời vào năm 1987, tên gọi ấy gợi lên nỗi thương nhớ cố hương và nhắc nhở nghĩa tình quê mới. Một thời luyến lưu kẻ ở người về, rồi quê mới cũng dần thành quê cũ. Thế hệ con em người Hà Nội ra đời buổi ban đầu trên miền đất bazan nay cũng đã ở tuổi trong ngoài ba mươi…          

Một ngọn lửa bùng cháy lên giữa khoảng không gian đó, lửa lăn khỏi vách đá khấp khểnh dựng giữa và uể oải bốc lên cao, rập rình theo mỗi làn gió thổi. Một ngọn lửa xanh, màu ngọc lục bảo. Một làn sóng dễ chịu, thoải mái ôm lấy thân thể anh thanh niên Thụy Điển

Nhờ biết chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật và áp dụng theo tiêu chuẩn VietGAP, chỉ sau 3 năm vườn cây ăn trái của anh Nhân đã cho thu hoạch. Ngoài ra anh còn mạnh dạn đầu tư trên 1,2 tỷ đồng để làm 4 homestay được thiết kế bằng gỗ theo kiến trúc Nhật Bản phía trên vườn cây ăn trái trong một không gian đẹp đẽ thoáng mát, trước và sau khuôn viên các homestay được anh trồng đầy đủ các loại hoa tạo cho môi trường cảnh quan của khu du lịch canh nông có thêm nhiều màu sắc rực rỡ. Trao đổi với chúng tôi

Có một người cựu binh Mỹ đã dành phần đời còn lại của mình để làm một công việc rất đỗi thầm lặng: Dịch thơ ca Việt Nam sang tiếng Anh, đưa thơ ca Việt nói riêng và văn hóa Việt nói chung đến gần hơn với công chúng Mỹ, cũng như với bạn đọc toàn cầu. Ông là giáo sư - dịch giả Bruce Weigl  - một “đại sứ văn hóa” Việt - Mỹ đáng kính.